خاکبرداری: 

آغاز هر کار ساختمانی با خاکبرداری شروع میشود. لذا آشنایی با انواع خاک برای افراد الزامی است.

الف) خاک دستی: گاهی نخاله های ساختمانی و یا خاکهای بلا استفاده در محلی انباشته (دپو) می¬شود و بعد از مدتی با گذشت زمان از نظر ها مخفی میگردد. معمولا این خاکها که از لحاظ یکپارچگی و باربری جزء خاکهای غیرباربر دسته بندی میشوند در زمان خاکبرداری برای فونداسیون ساختمان ما دوباره نمایان میشوند. باید توجه نمود که این خاک قابلیت باربری ندارد و میبایست بطور کامل برداشت شود. شناختن خاک دستی بسیار آسان است، وجود قطعات و اجزای دست ساز بشر مانند آجر، موزاییک، پلاستیک و ... در خاک نشان دهنده دستی بودن خاک است.

ب) خاک نباتی: خاک های فرسوده و یا نباتی سطحی به خاکهایی گفته میشود که ریشه گیاهان در آن وجود داشته باشد این خاک برای تحمل بارهای وارده از طرف سازه مناسب نمی¬باشد. برای شناختن خاکهای نباتی کافی است به وجود ریشه درختان و گیاهان – برگهای فرسوده و سستی خاک توجه شود. این خاک با فشار انگشتان فرو می¬رود.

ج)خاک طبیعی بکر(دج): به خاکی که پس از خاک نباتی قرار دارد خاک طبیعی بکر میگویند توجه داشته باشید که همواره میبایست فونداسیون برروی خاک طبیعی بکر اجرا گردد
تذکر: ریختن آب آهک به منظور بالا بردن مقاومت خاک دستی و نباتی به هیچ عنوان مورد تایید نمی باشد و نمی¬توان خاک دستی و نباتی را با استفاده از آب آهک قابل استفاده نمود.
توجه به نکات زیر بسیار لازم است:
الف ) در زمینهایی که فاقد هرگونه رویش گیاهی است حداقل عمق خاکبرداری 15 سانتی متر میباشد .
ب ) رسیدن به خاک طبیعی دست نخورده (بکر) میبایست حتما توسط مهندس ناظر تایید شود. توجه داشته باشید که مهندسین ناظر با مشخصات خاک بکر کاملا آشنا هستند.
ج) برای آماده سازی بستر برای بتن پی ها باید ابتدا 10 سانتی متر بتن با سیمان کم ریخته شود به این ترتیب عمق خاکبرداری باید حداقل 10 سانتی متر بیشتر از عمق مورد نیاز برای پی ها باشد.
آماده سازی بستر و بتن مگر
پس از انجام خاکبرداری باید بستر خاک را برای اجرای پی آماده کنیم. برای این کار از بتن با سیمان کم ( 100 تا 150 کیلوگرم سیمان در هر متر مکعب بتن) که به بتن مِگر موسوم است استفاده می شود. به این ترتیب که روی خاک حداقل 10 سانتی متر بتن با سیمان کم می ریزیند و سپس روی آن را با ماله صاف می کنند تا برای بتن ریزی پی¬ها آماده شود.
همچنین در صورتی که پس از خاکبرداری و رسیدن به خاک مناسب، لازم بود تا برای رسیدن به تراز کف پی ها از مصالح پر کننده استفاده نماییم و یا پیمانکار اشتباها بیش از حد لازم خاکبرداری نماید و فضای خالی بوجود اید برای پر کردن فضای خالی باید از بتن یا مصالح مناسب دیگر طبق نظر دستگاه نظارت و با هزینه پیمانکار استفاده نماید.

بتن مگر
بتن مگر یا به تعریفی بتن رگلاژ کف قالبندی فونداسیون در حقیقت یک بتن با مقدار سیمان کم (100 تا 150 کیلوگرم سیمان بر مترمکعب) است که جهت آماده سازی بستر خاکبرداری شده برای آرماتوربندی و صفحه گذاری اجرا میگردد توجه به نکات ذیل جهت اجرای بتن مگر الزامی است
1- قبل از اجرای بتن مگر حتما خاک بستر را مرطوب نمایید تا آب بتن جذب خاک نگردد و کیفیت آن پایین نیاید .
2- در صورتی که بتن مگر را بر روی شفته آهک اجرا میکنید حتما توجه داشته باشید که شفته به مقاومت 5/1 کیلوگرم بر متر مربع رسیده باشد . ( شفته آهک زمانی به مقاومت 5/1 کیلوگرم بر متر مربع رسیده است که اثر کفش شما پس از راه رفتن بر روی آن باقی نماند
3- شفته آهک میبایست قبل از اجرای بتن مگر مرطوب شده باشد تا آب بتن را جذب نکند. توجه داشته باشید زمانی که آهک هنوز جذب آب داشته باشد موجب پوکی بتن مگر میشود.
4- بتن مگر جهت پاکسازی کف و اجرای دقیقتر فاصله گذاری آرماتوربندی از کف انجام میگردد بنابراین به تمییز و یکنواخت بودن سطح آن دقت کنید تا آرماتوربندی بهتری داشته باشید.
5- معمولا بتن مگر توسط دستگاههای مخلوط کن ( بتونیر ) کوچک ساخته میشود دقت نمایید که حداقل دو (2) دقیقه پس از اضافه کردن آب، بتن درون دستگاه به خوبی مخلوط شود و سپس مورد استفاده قرار بگیرد.
6- بعد از ریختن بتن مگر با توجه به دمای هوا حدود 10 ساعت سطح آن را مرطوب نگه دارید(با پاشیدن آب) و بعد از گذشت یک (1) روز می توانید عملیات بعدی را شروع کنید و روی بتن مگر راه بروید.
قالب بندی پی(فونداسیون) با آجر
بعد از اینکه بتن مگر ریخته شد و مقاومت لازم را بعد از یک روز به دست آورد اگر از قالب مدفون (آجر چینی) استفاده می شود نوبت به قالب بندی پی ها می رسد.


رعایت نکات زیر در قالب بندی برای هر چه بهتر اجرا شدن پی مفید است:
1- یکنواخت بودن آجرچینی پی و ایجاد سطح صاف و بدون خلل و فرج برای پی ها مفید و بلکه لازم است.
2- مقاومت آجر چینی، در صورتی که پشت آن خاک دستی (خاک نا مناسب) باشد اهمیت زیادی دارد چرا که نیروی خاک به سمت داخل باعث شکسته شدن قالب آجری خواهد شد.
3- همچنین درصورتی که پشت آجرچینی خالی است مقاومت قالب آجری اهمیت زیادی دارد به طوری که باید وزن بتن و نیروی لرزاندن (ویبره) بتن و وزن کارگر را تحمل کند. در صورتی که دیوار آجری در حین بتن ریزی دچار شکستگی و جابجایی شود باعث تخریب پی خواهد شد. بازسازی دیواره و توقف عملیات بتن ریزی و ایجاد پیوستگی بین بتن قدیم و جدید هزینه های زیادی به دنبال خواهد داشت.
4- درصورتی که امکان داشته باشد خیلی خوب است که یک لایه نازک سیمان کاری روی قالب آجری صورت گیرد. این کار برای کسب مقاومت بتن و عملکرد خوب آن بسیار مناسب است.
5- اگر لایه سیمان کاری صورت نگرفت حتما باید روی قالب آجری یک لایه پلاستیک ضخیم و مناسب برای جلوگیری از جذب آب بتن توسط آجر کشیده شود.
شکل: پلاستیک ضخیم که دور قالب آجری کشیده شده است.
تذکر: قالب بندی نکردن پی و استفاده از دیواره خاکی به جای قالب فقط در صورتی مجاز است که اولا خاک غیر ریزشی باشد (به مرور دانه های خاک داخل پی نریزند) و ثانیا خاکبرداری بسیار تمیز و دقیق صورت گرفته باشد و دیواره خاک صاف باشد. با توجه به نحوه عملیات خاکبرداری و پی کنی که وجود دارد تقریبا استفاده نکردن از قالب آجری غیر مجاز است.
6- در صورت نیاز و تمایل میتوان پس از گیرش اولیه بتن فونداسیون و با اطلاع مهندس ناظر ساختمان نسبت به جمع آوری قالب¬بندی آجری برای استفاده مجدد آجر آن در ساختمان اقدام نمود.
آرماتوربندی ونصب صفحه ستون ها
آرماتوربندی کاری تخصصی میباشد و دقت و نظارت جدی بر آن الزامی است. در برخی شرایط تمام مقاومت پی را آرماتورها تامین می کنند. مهندسین ناظر موظف هستند قبل از اجرای بتن ریزی از آرماتوربندی فونداسیون بازدید به عمل آورده و تا پایان بتن ریزی نظارت مستمر و مستقیم داشته باشند. ذکر چند مطلب در خصوص آشنایی با نکات اجرایی آرماتوربندی الزامی است :
1- به هیچ عنوان از آرماتورهای زنگ زده و یا آغشته به روغن نباید استفاده شود در صورت آلودگی آرماتورها به روغن یا زنگ زدگی آنها، باید قبل از اجرای آرماتوربندی به پاکسازی آنها اقدام و بعد از تایید دستگاه نظارت به بتن ریزی اقدام گردد.
شکل: آرماتورهای زنگ زده که مجاز به استفاده از آنها در پی یا هر جای دیگر قبل از پاک کردن با برس یا هر وسیله دیگر نداریم.

۱-آرماتورها دو دسته طولی (آرماتورهای اصلی) و عرضی (خاموت) هستند. خاموتها وظیفه نگهداری آرماتورهای طولی و جلوگیری از کمانش آنها در هنگام فشارهای زیاد و چند کاربرد بسیار مهم دیگر دارند. لذا اهمیت رعایت ضوابط خاموت گذاری کمتر از آرماتورهای اصلی نیست.
2- فاصله خاموتها از یکدیگر باید حداکثر 20 سانتی متر باشند و دستگاه نظارت موظف است که در صورت عدم رعایت از سوی پیمانکار از اجرای بتن ریزی جلوگیری نماید.
3- خاموتها باید مطابق شکل بوسیله سیم آرماتوربندی به تمام میلگردهای طولی مهار شوند این امر الزامی است و میبایست توسط پیمانکار رعایت گردد و در صورت عدم توجه دستگاه نظارت موظف است از ادامه کار پیمانکار تا رفع نواقص فوق جلوگیری نماید.
شکل: در شکل مقابل مشاهده می کنید که خاموتها بوسیله سیم آرماتوربندی به آرماتورهای طولی بسته شده اند.
4- تمام میلگردها باید توسط قیچی مخصوص بریده شود و جدا از بریدن میلگردها به کمک دستگاه هوا برش خودداری شود . توجه داشته باشید که حرارت موجب افت کیفیت میلگردها میگردد.
شکل: بریدن آرماتور توسط قیچی. این روش صحیح می باشد.
5- از خم کردن آرماتور در دمای پایین تر از 5 درجه سانتیگراد خودداری شود و از باز و بسته کردن خمها به منظور شکل دادن مجدد میلگردها جدا خودداری شود در صورت مشاهده چنین مواردی باید به مهندس ناظر اعلام گردد تا مطابق ضوابط اقدام شود .
6- تمام میلگردها باید به صورت سرد و تا حد امکان با دستگاههای مکانیکی خم شوند از خم کردن آرماتورها و بولتهای صفحه های ستون به کمک حرارت ( هوابرش ) جدا خودداری شود.
شکل: نحوه صحیح خم کردن آرماتورها به صورت سرد و در دمای معمولی.
7- توجه داشته باشید که آرماتوربندی را که توسط مهندس ناظر تایید شده است نباید قبل از بتن ریزی تغییر داد
8- فاصله بین میلگردها تا سطح قالب بندی حداقل باید 5/2 سانتی متر باشد تا پوشش بتنی روی میلگردها دارای ضخامت مناسبی باشد و علاوه بر ایجاد پیوستگی بین بتن و میلگرد، محافظت میلگردها در برابر خوردگی و زنگ زدگی انجام شود.
شکل: رعایت نکردن فاصله بین میلگردها و جداره قالب باعث از بین رفتن سریع پی می شود
فاصله مناسب بین میلگرد و دیواره قالب باعث استحکام و بالارفتن عمر پی و در نتیجه سازه و بالا رفتن مقاومت در برابر زلزله خواهد شد.
بتن ریزی
بتن ریزی توسط ماشینهای حمل بتن (میکسر) انجام میشود، توجه به نکات زیر برای اجرای یک بتن ریزی صحیح الزامی است:

1- از افزودن آب به بتن حمل شده بدون اجازه مهندس ناظر اکیداً خودداری شود. ( معمولا کارگران برای سهولت کار خود و روانی بیشتر بتن به آن آب می¬افزایند که این امر از مقاومت بتن به شدت میکاهد لذا توجه به این امر بسیار دارای اهمیت میباشد.)
2- معمولا ً مقداری از بتن در ابتدای تخلیه از میکسر دارای دانه بندی نا مناسبی میباشد. باید دقت شود این بتن که دارای کیفیت نا مناسب جهت بتن ریزی میباشد، مورد مصرف کارهای ساختمانی قرار نگیرد.
3- قبل از بتن ریزی حتماً باید درون قالبهای فونداسیون که آرماتور گذاری شده است از خاکهای ریزشی و نخاله های ساختمانی کاملاً پاکسازی گردد
4 . برای آنکه آجرهای قالبندی فونداسیون آب شیرآبه بتن را جذب نکند استفاده از پوشش پلاستیکی (کاور) الزامی است.
5- قبل از اینکه بتن ریزی آغاز شود برای اینکه آب بتن سریعا توسط بستر خارج نشود لازم است بستر بتن¬ریزی مرطوب شود، البته باید مراقب بود تا آب در کف پی جمع نشود و فقط رطوبت وجود داشته باشد.
6-استفاده از رابیس در هنگام قطع کار و شروع مجدد (پایان روز کاری) . این کار باعث می شود که بتن قطع شده به صورت عمودی سفت شود و با بتنی که در ادامه کار می شود مچ شده و مانع از لغزش ان ها بر روی هم می شود.
شکل کار بعد از بتن ریزی
6- در زمان بتن ریزی استفاده از دستگاه ویبره الزامی است، پیمانکاران موظف هستند قبل از آغاز بتن ریزی از سلامت دستگاه ویبره خود اطمینان حاصل نمایند .
شکل: استفاده از دستگاه لرزاننده بتن (ویبراتور) برای خارج کردن هوای بتن و بالابردین مقاومت بتن لازم و ضروری می باشد و بتن ریزی بدون لرزاندن آن عملا بتن مناسبی را حاصل نخواهد شد.
نگهداری بتن پی
بعد از آنکه بتن ریخته شد و گیرش اولیه پیدا کرد (بعد از حدود 1.5 ساعت) عملیات خاصی برای نگهداری بتن باید آغاز شود. این عملیات که به عمل¬آوری یا نگهداری بتن موسوم است باعث می شود تا به مشخصات مورد نظر برای بتن که در طراحی در نظر گرفته شده است دست پیدا کنیم و مقاومت و دوام بتن را بالا ببریم.
1- تمامی مقاطعی که بتن ریزی میگردد تا 3 روز باید آب پاشی شده و تا هفت روز مرطوب نگه داشته شود. این عمل در بالا بردن کیفیت بتن بسیار حائز اهمیت است.
2- از مصرف بتن باقیمانده ای که بدون نظارت مهندس ناظر با افزودن آب برای استفاده مجدد آماده میشود جدا خودداری نمایید .
3- به عنوان یک روش بسیار مناسب و مطمئن می توان از پوشش پلاستیکی که اطراف قالب می گذاریم استفاده کنیم، به این ترتیب که اطراف پلاستیک را مقداری بیشتر در نظر بگیریم و بعد از بتن¬ریزی لبه های پلاستیک را روی بتن برگردانیم.
خاموت بندی ستون ها
از آنجا که ستون های این ساختمان به صورت یک پارچه اجرا شد خاموت بندی آن ها بسیار سخت و کند پیش رفت . به این صورت که کارگران می بایست با بستن داربست به بالای ستون رفته و خاموت های آماده را از بالا به دور ستون بیاندازند.
بتن ریزی ستون ها
مهمترین مسئله در این مرحله تراز کردن قالب ها می باشد که به وسیله ی اوستاکار به دقت انجام می شود بعد از بستن قالب ها بتن از بالا به داخل ان ریخته می شود.
نکته : برای مرطوب نگه داشتن بتن ریخته شده بعد از باز کردن قالب ها از گونی خیس شده استفاده می شود.

اجرای سقف تیرچه بلوک
در حال حاضر تعداد کثیری از سقفهای در حال اجرا بصورت تیرچه بلوک اجرا میگردد. در خصوص ایمنی چنین سقفهایی باید بدانید که در صورتی که سقف تیرچه بلوک مطابق اصول مهندسی و رعایت نکات فنی آن اجرا گردد از ضریب ایمنی بسیار بالایی برخوردار میباشد.
ابتدا باید تیرچه‌ها روی پلهای اصلی، ( تیرهای فلزی )، در ترازهای موردنظر کارگذاری شوند. فاصله بین تیرچه‌ها با بلوکهای مجوف پر شده و پس از نصب میلگردهای حرارتی و میلگردهای تکمیلی بر اساس نقشه‌های اجرایی، بتن دال سقف ریخته می‌شود. آرماتورهای اصلی تیرچه باید به طول 15-10 سانتیمتر با تیرهای اصلی درگیر شوند و به هیچوجه نباید این آرماتورها را به تیرهای فلزی جوش داد. نظر به اینکه تیرچه‌ها به استثنای تیرچه‌های با جان باز قبل از یکپارچه شدن سقف قادر به تحمل بار سقف نیستند، باید توسط تعدادی چارتراش و پایه (جک ها یا شمعها) به نحو مناسب و مطمئنی نگهداری شوند. در موقع اجرا باید خیز مناسبی به طرف بالا به تیرچه‌ها داد تا پس از اجرا و یکپارچه شدن سقف و وارد شدن بارهای وارده این خیز حذف شود. مقدار خیز در کارگاه با تجربه به دست می‌اید، معمولاً به ازای هر متر طول دهانه 2 میلیمتر خیز در نظر گرفته می‌شود. در مورد زمان برچیدن پایه‌ها و پایه‌های اطمینان، باید مندرجات آیین‌نامه بتن ایران مراعات گردد.
برای آشنایی با اجرای سقفهای تیرچه بلوک توجه نکات زیر را مد نظر داشته باشید تا از سقفی که بالای سرتان قرار خواهد گرفت مطمئن باشید:
1- جکهایی که در زیر سقفهای تیرچه بلوک برای تحمل وزن بتن تازه تا رسیدن به مقاومت اولیه آن استفاده میشود حداقل 10 روز باید بدون تغییر باقی بمانند.
شکل: استفاده از جک ها (شمعها) ی نگهدارنده تیرچه ها برای بتن ریزی. این جکها را می توان طوری اجرا نمود که به ازای هر دو متر طول تیرچه حدود 2 میلیمتر وسط تیرچه را بالاتر نگهدارد تا بعد از بتن ریزی این خیز حذف شود.
2- دقت نمایید تا سر تیرچه ها از بال تیرآهن جدا نشده باشد. گاهی بر اثر بی دقتی در نصب جکهای زیر سقف تیرچه ها از روی بال تیرآهن جدا شده و بالاتر قرار میگیرد. این جکها باید به نحوی اجرا شود که میلگردهای دو سر تیرچه روی بال تیرآهن قرارگیرد..

3 - در صورتی که تیرچه به یک تیرآهن منتهی میگردد میبایست با استفاده از میلگرد ممان(لنگر) منفی، تیرچه به تیرآهن مهار شود تا در زمان زلزله دچار گسیختگی نگردد.
شکل: نمونه میلگرد ممان منفی و نحوه اجرای آن.
4- میلگردهای ممان منفی: این میلگردها موجب میشود تا سقف شما به صورت یکپارچه عمل کرده و ایمنی آن بسیار بالا رود. توجه داشته باشید که هر تیرچه باید توسط این میلگردها به تیرآهن باربر خود متصل گردد. در محل هایی که دو تیرچه در امتداد هم به یک تیرآهن متصل میگردند باید بوسیله میلگردهای ممان منفی تیرچه ها را به تیرآهن متصل نمائیم .
5- ضخامت بتن بر روی سقف باید حداقل 5 سانتی متر باشد. برای آنکه بتوانید این ضخامت را به دست آورید کافی است حدود 4 قطعه نیمه آجر را بر روی 4 نقطه مختلف از بلوک های سقفی بگذارید ، بتن میبایست پس از اجرا لبالب آجرها گردد.
6- میلگردهای حرارتی بر روی سقف باید به صورت شبکه ایی با اضلاع 25 سانتی متر اجرا گردد.
تذکر: میلگردهای مصرفی میبایست کاملاً صاف باشد.
شکل: شبکه میلگرد¬های سقف با فاصله¬های 25 سانتی متر در دوجهت.
7- بتن مصرفی بر روی سقف حتما میبایست به صورت یکپارچه اجرا شود و نباید بین بتن ریزی فاصله ای ایجاد گردد.
بتن¬ریزی نباید در چند مرحله با فاصله زمانی زیاد انجام شود. ریختن قسمتی از بتن و گذشت زمان طولانی (بیش از چند ساعت) باعث خرابی عملکرد سقف و کاهش مقاومت آن می شود.
8- قبل از بتن ریزی باید سقف از هرگونه آلودگی همچون بتن خشک شده، شن و ماسه و یا خرده های سفال در مقاطع حساس همچون محل اتصال تیرچه به سقف پاک شود.
محل بتن ریزی که مملو از آلودگی و مواد زاید می¬باشد. این مواد زاید باعث ناپیوستگی بتن و از بین رفتن مقاومت می¬شود. 2: وجود آشغال در روی بال تیر آهن باعث می شود در لرزش¬های زلزله سقف از تیرآهن جدا شود. 3: مهندس ناظر نباید اجازه بتن¬ریزی قبل از تمییز کردن محل را به پیمانکار بدهد.
برای شیب بندی سقف تنها از پوکه معدنی یا خرده آجرهای سفالی که سبک هستند استفاده نمایید. سقف هرچه سبک تر باشد ایمنی آن بالاتر است.
نگهداری بتن سقف
با توجه به اینکه سقف دارای سطح وسیعی می¬باشد لذا نگهداری بتن آن از اهمیت و دقت بالایی برخوردار است. بتن سقف به سرعت ترک خواهد خورد. بنابراین باید موارد زیر در نگهداری بتن رعایت شود.
• بتن سقف باید تا 3 روز مداوم آب پاشی شود و حداقل تا 7 روز مرطوب نگه داشته شود.
• استفاده از گونی در این زمینه توصیه می¬شود.
• گونی کشیدین روی سقف باعث مصرف آب کمتر، اطمینان بیشتر و کیفیت بهتری می¬شود.

دیوار چینی داخلی
توجه به نحوه اجرای صحیح یک دیوار کمک بسیار مهمی در بالا بردن ضریب اطمینان یک منزل مسکونی در برابر زلزله می¬کند. دیوار حتما باید به کمک سنجاقکهایی(در اجرا میلگردهایی که به پلیت متصل است)
شکل: پلیت¬هایی که به ستون متصل شده تا میله گردهایی که در داخل دیوار قرار می¬گیرند تا اتصال بین دیوار و ستون را تامین کنند به آن جوش داده شوند.

نکات اجرائی ساختمان سازی ( بخش دوم نازک کاری )
قیر وگونی
اگر خاکهای مجاور دیوارهای زیرزمین مرطوب باشد روی ماسه سیمان را سه قشر قیر وگونی می کشند .در این محل بیشتر از قیر 70×60 استفاده می نمایند.در موقع قیر و گونی کردن باید دقت شود که به هیچ وجه منفذ یا سوراخی خالی ننموده ودر همه لایه ها قیر ،کلیه سطح را بپوشاند وبهتر است در همین مرحله قیر وگونی تا روی کرسی چینی دیوار زیرزمین یکسره ادامه پیدا کند در کلیه مراحل باید به وسیله قیرکلیه سطح دیوار پوشانیده شده باشد اگر خاک اطراف زیاد مرطوب نباشد یک لایه قیر وگونی کافی است (دو قشر و یک لایه گونی)
لایه های مختلف دیوار اتاقها :
1- دیوار سازی(آجر کاری با آجر سفالی و ملات ماسه سیمان) 2- شمشه گیری 3- گچ و خاک 4- سفید کار کشته کشی 5- سنگ قرنیز
شمشه گیری
پس از دیوار چینی با توجه اینکه دیوارهای خالی را به صورت سفالی (آجر چینی با آجر سفالی بدون شمشه ملات )می چینند ودقت این نوع دیوار چینی از لحاظ شاقول بودن و تراز بودن زیاد است .به وسیله شمشه گیری دیوار را در سطح قرار می دهند و یا به اصطلاح کارگری دیوار را در یک باد قرار میدهند وآن بدینگونه است که ابتدا با چشم بلند ترین نقطه دیوار را معین می کنند (البته در سطح نما )و با گچ وماله نقطه صافی را در آن محل ایجاد می نمایند وبعد این نقطه را با شاقول به پایین منتقل کرده وسطحی کوچکی نیز هم باد آن با گچ و خاک پایین دیوار ایجاد می نمایند آنگاه در گوشه دیگر دیوار نقطه را انتخاب کرده وباز با گچ وخاک نقطه صافی را درآن ایجاد می نمایند.
حال سه نقطه داریم که طبق اصول هندسی در آن می توان سطحی ومرور داد و حال به وسیله ریسمان که بین دو نقطه می کشند به فاصله یک متر و به یک متر زیر ریسمان نقاطی با گچ وخاک وماله ایجاد کرده به طوری که کلیه این نقاط هم باد ریسمان باشد بعد به وسیله شاقول این نقاط را به پایین دیوار منتقل می کنند آنگاه شمشه صافی را انتخاب کرده و به دو نقطه هم سطح و در امتداد یک شاقول متکی می نمایند و با گچ وخاک پشت آن را پر نموده و بدین وسیله روی دیوار خطی به پهنای ، چند سانتیمتر و به طول دیوار ایجاد می نمایند واین عمل را هر یک متر و به یک متر ویا قدری کمتر تکرارمی کنند. به این کار شمشه گیری می گویند و آنگاه بین این خطوط را با گچ وخاک پر کرده و بدین وسیله گچ و خاک کردن اطاق را تکمیل می نمایند .در مورد سیمان کاری هم همین کار را انجام میدهند ولی به جای گچ وخاک از ملات ماسه سیمان استفاده می نمایند .
گچ وخاک
خاک رس را الک کرده وبا گچ مخلوط می نمایند. نسبت این مخلوط در اصطلاح بنائی به قدرت گچ ویا زود گیری آن بستگی دارد .هر قدر گچ زود گیر تر باشد به خاک بیشتری نیاز دارد ومعمولا نسبت تقریبی این مخلوط پنجاه در صد می باشد . پس از مخلوط نمودن گچ وخاک، در ظرفهای کوچکی که به آن استامبولی می گویند قدری آب ریخته و آنگاه این مخلوط را روی آب می پاشند تا بدینوسیله کلیه دانه های گچ در تماس با آب باشد آنگاه آن را مخلوط کرده تا به صورت خمیری یکنواخت در آید و بعد فاصله ی بین شمشه گیری را که قبلا توضیح داده شده به وسیله آن پر می نمایند. علت مصرف خاک در گچ وخاک این است که هم ملات ارزانتر تمام می شود وهم ملات دیر گیر تری بدست می دهد و پلاستیک تراز ملات گچ می باشد.

سفید کاری
بعد از اتمام گچ وخاک وخشک شدن آن اقدام به سفید کاری می کنند . به علت زود گیر بودن ملات گچ آن را مانند گچ وخاک به مقدار کم در استامبولی می باشد. در موقع ساختن ملات گچ باید پودر گچ را توی آبی که در استامبولی می ریزند بپاشند تا تمام ذرات گچ در مجاورت آب قرار گرفته و تر بشود .آنگاه آن را با ماله روی کاه گل و یا گچ خاک می مالند به طوری که سطح کاملا صاف و یکنواختی ایجاد شود .

کشته کشی
به علت زود گیر بودن گچ نمی توان سطح آن را پرداختی وصاف نمود .بدین علت بعد از سفید کاری و قبل از آنکه ملات گچ خشک شود روی آن را یک ورقه کشته به ضخامت چند دهم میلیمتر می کشند و با ماله خوب پرداخت می کنند تا سطحی کاملا صاف و آماده نقاشی به دست آید. کشته ملات گچی است که دیگر سخت نمی شود (خشک شدن با سخت شدن اشتباه نشود)و آن را بدین طریق تهیه می نمایند که ابتدا پودر گچ را از الک بسیار ریزی گذرانیده و آنگاه آن را مانند تهیه ملات گچ معمولی توی آب می پاشند و بوسیله هم زدن ملات با دست مانع سخت شدن آن می شوند و عمل همزدن آن تا 10 الی 15 دقیقه ادامه داده تا گچ حداکثر ازدیاد حجم خود را بدست آورد .این ملات کاملا یکنواخت بوده و هرگز سخت نمی گردد بلکه در اثر تبخیر سطحی خشک می شود .گچ ساختمانی به رنگ سفید بوده و روی آن را می توان نقاشی نمود.بوسیله گچ روی دیوار و سقف ساختمان گل وبته ونقشهای زیبای دیگری می سازند که به این هنر به طور کلی گچ بری می گویند .

سنگ قرنیز
با توجه به این که گچ در مقابل رطو بت مقا وم نبو ده و به سرعت فاسد می شود، برای جلو گیری از رسیدن رطوبت به دیوار گچ کاری شده در موقع شستن کف ،دور اطاقها را به ارتفاع 10سانتیمتر یک سنگ پلاک کار میگذارند که به آن اصطلاح قرنیز میگویند .برای قرنیز میتوان از سنگهای مختلفی مانند سنگ تراورتن ،باغ ابریشم و یا سنگ مرمر وغیره استفاده نمود .اگر در موقع کار گذاشتن این سنگ دقت شود که هم سطح گچ دیوار نصب گردد بهتر است زیرا اگر جلوتر از گچ عقب تر از گچ کاری نصب شود ودر نتیجه گچ تیزی پیدا خواهد کرد که در اثر مرور زمان لب پریده شده ومنظره زشتی پیدا خواهد نمود .بهتر است از زیبایی در محل برخورد سنگ قرنیز وگچ فرو رفتگی کوچکی که با آن چفت می گویند در گچ ایجاد نمود .برای آنکه سنگ قرنیز هم باد گچ وخاک نصب شود باید اولًا دقت نمود که گچ وخاک دیوارها به 10 ـ15 سانتیمتر ختم گردد در ثانی در صورت لزوم باید چند سانتیمتر از دیوار را در محل برخورد با کف تراشید تا جای برای کلفتی سنگ قرنیز وملات پشت آن ایجاد گردد.کلفتی سنگ قرنیز معمولا یک سانتیمتر است .

موزائیک
در ایران موزائیک به قطعه سیمان گفته می شود که به ابعاد 10 *10 و20 *20 و25* 25و 30* 30و 40 * 40و 50 *50 یافت می شود وکف اطاقها را با آن فرش می کنند. این قطعه را معمولا در دو لایه آستر و رویه می ریزند و بعد آن را با دستگاه های مخصوص پرس می کنند و بعد چند روزی آن را در هوای آزاد گذاشته و آبپاشی می نمایند تا در مجاورت رطوبت سیمان سخت گشته و قابل استفاده شود .آستر موزلئیک را کم سیمان تر و رویه آن را پر سیمان تر می گیرند .قست رویه گاهی ساده وگاهی نقش دار تهیه می شود . انتخاب نوع موزائیک وطریقه نصب آن بر حسب کف پوش روی آن متفاوت می باشد . چنانچه فرش موزائیک آخرین لایه کف سازی باشد موزائیک را از نوع مرغوبتر مینماید.اگر بخواهیم روی موزائیک را با موکت ویا پار کت و یا مصالح دیگر مفروش بنمائیم از موزائیک ارزانتر و یا حتی کاشی ساده سیمانی استفاده مینمائیم اگر کف پوش آخر پارکت باشد باید خطوط فرش موزائیک در امتداد یک دیگر واقع نشود مانند شکل، یاد آور می گردد که اگر بخواهیم طبقه هم کف را با پارکت مفروش نماییم حتما در زیر فرش موزائیک باید از قشر قیر وگونی استفاده نمائیم.
در محلهلیی که رفت وآمد زیاد تر می باشد یا اگر بخواهیم سطح زیباتری به وجود بیاوریم برای فرش کردن اطاقها از سنگهای پلاک به ابعاد ورنگ وشکل های مختلف استفاده می نمائیم.

سرویسها
حمام- توالت- روشوئی- آشپزخانه
قسمت های فوق که از مهمترین مکانهای ساختمان است از لحاظ اجرای ساختمانی مخصوصا در مورد قیر وگونی دارای یک نوع دیتیل می باشد فقط ممکن است ازلحاظ عمران (ابعاد محلها )ویا تاسیسات ونوع لوله کشی باهم متفاوت باشند .کف دیوارهای سرویسها دارای دیتلهای جداگانه می باشند لایه های کف سرویسها از پایین به بالا بعد از بتن به شرح زیر است .
1- بتن سبک برای شیب بندی ، 2- یک لا یه ماسه سیمان ، 3-قیر وگونی ، 4-فرش
قیر و گونی سرویس ها :
قیر وگونی سرویسها بهتر است در دو مرحله انجام شود. مرحله اول دیوارها، مرحله دوم کف نظر به اینکه معمولا کاشی کاری سرویسها را قبل از فرش کف انجام می دهند چنانچه قیر وگونی کف نیز همزمان با قیر وگونی دیوارها انجام شود در موقع کاشی کاری وعبور ومرور کارگران از روی کف ناچار قیر وگونی آسیب دیده و سوراخ می شود ودر نتیجه در موقع فرش کف دوباره این قیر وگونی با دو لایه گونی تجدید شود .برای جلوگیری از این دوباره کاری بهتر است ابتدا دیوارها را قیر وگونی نموده وحداکثر این قیر وگونی را تا 10 سانتیمتر روی کف ادامه دهیم وبعد از اجرای کاشی کاری و بلافاصله قبل از فرش کف نسبت به قیر وگونی کف اقدام نموده وفورا فرش کف را شروع نمائیم بهتر است قیر وگونی کف سرویسها در دو لایه گونی و سه لایه قیر انجام شود وبعد از اجراءحتما به وسیله آب بستن در محل از غیر قابل نفوذ بودن آن مطمئن شویم .اگر قیر وگونی کف را همان طوری که در بالا اشاره شد بعد از کاشی کاری دیوار انجام می دهیم باید حتما قیر وگونی کف زیر قیر وگونی قبلی که از دیوار روید کف آورده ایم قرار گیرد و باید حتما به وسیله قیر داغ این دو لایه به همدیگر بچسبد .
در موقع قیر وگونی کف باید دقت شود تا حمل کف شور کاملا آب بندی شده ودر صورت امکان این قیر وگونی داخل لوله کف شور قرار گیرد که در این صورت می باید لوله کف شور به اندازه کافی بزرگ می باشد تا هم قیر وگونی وهمکف شور را در خود جا دهد.

فرش کف :
چنانچه کف دارای شیب باشد یعنی اگر در کف سرویس کف شور کار گذاشته باشد محل سرویس را باید با کف پوشهائی که ابعادآن کوچکتر باشد فرش نمائیم . این ابعاد بستگی به بزرگی وکوچکی سرویس دارد زیرا با قطعات بزرگ مثلاً 30 *30 نمی توان شیبهای لازم را در مکانهای کوچک اجراء نمود .ولی چنانچه کف سرویس دارای شیب نباشد می توان برای فرش آن از هر اندازه کف پوش استفاده نمود مانند سرامیک،موزائیک ،سنگ،کاشیهای مخصوص کف،این نوع کاشیها بایداولاً مقاوم بوده و در ثانی لیز نباشد.

لایه های دیوارهای سرویسها از خارج به داخل
1-دیوار 2-قشر ماسه سیمان زیرقیر وگونی 3-قیر وگونی 4-توری سیمی 5-کاشی لعابی وملات آن
کاشی وملات آن :
کاشی قطعه ای است لعابی به ابعاد 10 * 10یا15 * 15 یا20 * 20ویادیگر ضخامت آن در حدود 6 میلیمتر الی یک سانتیمتر می باشد.کاشی بر حسب لعاب روی آن به رنگهای سفید و یا الوان به بازار می آید.کاشی ازدو لایه تشکیل شده است.لایه زیرین کاشی از جنس خاک رس می باشد که پس از تعیین درصد نا خالصی های آن و اضافه نمودن مواد لازم آن را قالب گیری نموده و پس ااز خشک کردن آن را به کوره می برند.در این مرحله پختن قطعه کاملا انجام نمی شود آن را به صورت نیم پخت از کوره خارج می نمایند به این قطعه اصطلاحا پخت بیسکوئیتی ویا بیسکوئیت میگو یند سپس لایه دوم را که مواد زودگیری به نام لعاب است روی آن می باشند ودوباره آن را به کوره برده در این مرحله لعاب ذوب شده و کلیه رویه کاشی را می پو شاند وسطحی صاف صیقلی و غیر قابل نفوذ ایجاد می نماید.چنانچه لایه زیرین و روئی کاشی دارای ضرایب انبساط متفاوت باشد در اثر تغییر درجه حرارت روی لعاب کاشی ترکهائی ایجاد می شود که خیلی بد منظره و نازیباست . لعابی که روی کاشی می دهند انواع مختلف دارد مانند لعابهای نمکی یا لعابهای رنگی مانند سنگ آهن منگنزدار و یا اکسید آهن آبدار. این مواد رنگی را بر روی سفال کاشی می پاشند بعد آن رادر کوره برده حرارت می دهند و لعاب به صورت قشر صیقلی شیشه در آمده و تمام سطح آجر را به طور یکنواخت می پو شاند . صنعت کاشی از قدیم الایام در ایران متداول بوده و از دوران صفویه کاشی کارهای جالبی در اصفهان به یادگار مانده است . برای نصب کاشی ابتدا زیر کاشی را در کف به وسیله گچ یا ماسه تراز می نمایند و بعد کاشی را به حال تراز وشاقول نصب نموده و موقتا با قطعه ای از گل رس تعادل آن را حفظ می نمایند بعد دوغ آب پر از سیمانی با ماسه نرم ساخته وآهسته آهسته پشت آن را در دو یا سه مرحله پر می نمایند اگر یک مرحله پر نمایند اگر در یک مرحله پشت کاشی را با دوغاب سیمانی پر کنند ممکن است در اثر وزن دوغاب کاشی از جای خود کنده شده و یا شاقول و تراز بودن خارج شود پشت یک رج کاشی با دوغاب سیمان پر شد رج بعد را روی آن می گذراند وبعد از اتمام کار در زهای آن با ملاتی که از لحاظ رنگ با کاشی هماهنگ باشد بند کشی می نمایند معمولا از لحاظ زیبایی ارتفاع کاشی کاری را تا زیر سقف ادامه می دهند ولی حداقل ارتفاع کاشی در حمام ها به واسطه وجود دوش تا180 سانتیمتر و در آشپزخانه تا 150 سانتیمتر (چند رج بالاتر از ظرف شوئی ) و در توالت ها تا 60 سانتیمتر و اگر در توالت دست شوئی وجود داشته باشد ارتفاع کاشی در آن قسمت 90 سانتیمتر باید باشد.
سقف کاذب :
سقف کاذب سقفی است که در زیر سقف اصلی ساختمان ساخته می شود و به سقف اصلی آویزان است . سقف کاذب را به علل مختلف می سازند مثلا در ساختمانهای بتونی که ضخامت شاه تیرها ودالهای روی آن متفاوت است و این اختلاف ارتفاع از پایین بد منظره می باشد به وسیله ساختن سقف کاذب این نازیبای را می پوشانند و یا در محل ساختن خرپا که به واسطه وجود دهانه های بزرگ ساخته می شود ضخامت خرپا را در فاصله سقف کاذب تا سقف اصلی گم میکنند .گاهی اوقات نیز برای سالنهای سخنرانی ویا سینما ویا تئاتر که احتیاج به نور و صدای مخصوص دارند اقدام به ایجاد سقف کاذبی که نور و یا پخش صدای مورد لزوم را تامین نماید می نمایند.
معمولا از فاصله بین سقف کاذب و سقف اصلی که ممکن است تا حدود 80 سانتیمتر هم باشد لوله های آب گرم وآب سرد یا شوفاژ و همچنین کانالهای حرارتی یا لوله های فاضلاب آب را عبور می دهند.

نما:
رعایت نکات زیر نما سازی الزامی است :
-نما باید با سطح زیر کار اتصال کافی داشته باشدتاهنگام بروز زلزله خطر جدا شدن وفروریختن آن وجود نداشته باشد .
- نما باید قابلیت تحمل شرایط اقلیمی خاص هر منطقه را داشته باشد.
- نما باید به گونه ای انتخاب واجرا شود که بروز اشکالاتی در آن (مانند ترک خوردگی ) - موجب آسیب دیدن سطح زیر کار بویژه اجزای سازه ای شود .
- از اجزای نمادهای مجزا قبل از تکمیل سطح زیر کار پرهیز شود .
- از به کار بردن قطعات سنگین در نما پرهیز شود.

عایقکاری رطوبتی:
اجرای عایقکاری در موا